'Để cải cách cần kiểu lãnh đạo khác'
Trước khi kết thúc
nhiệm kỳ Đại sứ Anh tại Việt Nam, tiến sỹ Antony Stokes từng nói rằng
quan hệ Anh - Việt 'rộng lớn và sâu sắc hơn trước' rất nhiều.
Trả lời BBC Tiếng Việt,
trước tiên ông mô tả quan hệ giữa hai nước đã phát triển như thế nào
và hiện đang ở đâu:
Đại
sứ Antony Stokes: Tôi
làm đại sứ ở Việt Nam đến tháng tới nữa là tròn bốn năm. Tôi là
đại sứ Anh có thời gian phục vụ lâu thứ nhì ở Việt Nam, và tôi nghĩ
mối quan hệ giữa hai nước đã thay đổi rất nhiều trong thời gian đó
và đã trở nên mạnh mẽ hơn và chúng tôi đã gần nhau hơn so với trước
đây.
Tôi rất may mắn khi đến
nhận nhiệm sở tại Việt Nam sau khi hai nước ký hiệp định đối tác
chiến lược và đó là khuôn khổ để hai nước có sự hợp tác rộng lớn,
sâu sắc hơn và ở tầm cao hơn.
Rộng lớn hơn có nghĩa là
hai nước đã hợp tác trong nhiều lĩnh vực mới mà trước đây không có.
Sâu sắc hơn có nghĩa là chúng tôi làm việc với nhau chặt chẽ hơn,
chẳng hạn như làm việc trực tiếp với Đảng Cộng sản Việt Nam. Còn ở
tầm cao hơn có nghĩa là chúng tôi đã chứng kiến lãnh đạo hai nước
có sự giao tiếp chặt chẽ hơn. Đã có nhiều chuyến thăm chẳng hạn như
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đến London.
Tôi nghĩ chúng tôi còn có
thể làm được nhiều hơn nữa, và tôi rất tham vọng khi nhìn về tương
lai.
BBC:
Vậy ông có nghĩ là quan hệ giữa hai nước tương xứng với khuôn khổ
đối tác chiến lược?
Vâng, tôi cho là như vậy. Tôi
nghĩ đối tác chiến lược chỉ là khởi đầu, là nền tảng và chúng tôi
đã đi xa hơn mức độ đó.
Nhưng chắc hẳn vẫn còn
những trở ngại trong quan hệ giữa hai nước chứ thưa ông, nhất là trong
lĩnh vực nhân quyền?
Chắc chắn là lúc nào cũng
có những trở ngại và thách thức. Một trong số đó là trở ngại
truyền thông. Vẫn còn nhiều lĩnh vực vẫn rất chưa tương xứng với
tiềm năng mà lĩnh vực tôi muốn nhấn mạnh là thương mại và đầu tư.
Giao thương giữa hai nước đã
tăng 150% trong suốt nhiệm kỳ của tôi nhưng xuất khẩu của Anh vào Việt
Nam vẫn còn ở mức rất thấp so với tiềm năng.
Về vấn đề nhân quyền thì
chúng tôi công bố phúc trình về nhân quyền hàng năm và Việt Nam vẫn
là một phần trong phúc trình của Chính phủ Anh mà các bạn có thể
đọc trên mạng để thấy những vấn đề mà chúng tôi đang đối mặt và
giải quyết.
Chúng tôi cũng có kênh đối
thoại mang tính xây dựng về nhân quyền và tôi nghĩ gần đây cũng có
những dấu hiệu tích cực nhưng vẫn còn những thách thức.
Một trong những thách thức
này là truyền thông. Tôi suy nghĩ rất nhiều về khả năng truyền thông
có thể đóng vai trò mạnh mẽ hơn để giúp nâng cao tính trách nhiệm
của chính quyền.
Thách thức, nhất là đối
với một đất nước độc đảng, là làm sao để chính quyền hay toàn thể
Đảng Cộng sản có trách nhiệm giải trình trước người dân để đảm bảo
các cải cách có thể diễn ra và tôi nghĩ truyền thông có thể đóng
vai trò rất quan trọng trong vấn đề này.
Một trong những thách thức
lớn nữa là tham nhũng. Đây là vấn đề nước nào cũng có. Chúng tôi
đã làm việc về vấn đề này rất nhiều ở Việt Nam vì chúng tôi là
nhà tài trợ hàng đầu cho Việt Nam trong vấn đề chống tham nhũng trong
ba năm qua.
Và ở đây một lần nữa
chúng ta thấy tầm quan trọng của quyền tự do biểu đạt để người dân
có thể tố cáo tham nhũng mà không phải lo sợ và chúng tôi đã nói
với Chính phủ Việt Nam về điều này. Và tôi nghĩ đã có một số dấu
hiệu tích cực.
Việc mở rộng không gian
mạng xã hội cũng rất có ích nhưng Việt Nam vẫn còn nhiều việc cần
làm và còn nhiều vấn đề thực sự khó khăn mà Chính phủ Anh hiện
quan ngại.
BBC:
Đâu là ưu tiên của Anh quốc trong quan hệ với Việt Nam: nhân quyền,
thương mại hay nghị trình chính trị?
Tôi nghĩ chúng tôi cần sự
cân bằng. Tất cả những lĩnh vực này đều rất quan trọng.
Nhân quyền và quản trị là
điều quan trọng và tôi nghĩ nó cũng quan trọng với Việt Nam vì suy
cho cùng chính quyền Việt Nam đã ký kết những nguyên tắc quốc tế cơ
bản về nhân quyền, và cơ chế Kiểm điểm định kỳ phổ quát là cơ hội
để cho Việt Nam biết những chỗ cần cải thiện.
Quản trị và nhân quyền
cũng gắn kết với môi trường kinh doanh. Chúng tôi tin rằng nếu Việt
Nam có nền quản trị mạnh và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế thì nó
có thể củng cố kinh tế và môi trường kinh doanh.
Điều này rất quan trọng vì
nó là chìa khóa đối với sự thịnh vượng và hạnh phúc của người
dân.
Phát triển cũng là một
lĩnh vực quan trọng đối với chúng tôi và Việt Nam đã làm rất tốt
việc giảm nghèo. Tuy nhiên Việt Nam vẫn là một nước nghèo và vấn đề
đói nghèo vẫn là vấn nạn ở những vùng sâu vùng xa và ở nông thôn.
Nhưng cũng có những vấn đề
lớn khác, trong đó có giáo dục, khoa học và nghiên cứu. Và an ninh
cũng là vấn đề hết sức quan trọng.
BBC:
Bây giờ xin nói về những diễn biến trên Biển Đông. Như ông đã biết thì
phía Trung Quốc vừa mới di dời giàn khoan ra khỏi vùng biển tranh
chấp. Theo nhận định của ông đấy có phải là thắng lợi của phía
Việt Nam hay không hay Trung Quốc đang có động cơ gì đằng sau hành động
này?
Tôi nghĩ tình hình trên
Biển Đông là rất quan trọng không chỉ đối với Việt Nam hay Trung Quốc
mà còn quan trọng đối với nước Anh.
Trước hết là vì tầm quan
trọng của hòa bình và ổn định. Thứ hai là vì tự do hàng hải – rất
nhiều tàu bè và hàng hóa của Anh đi qua vùng biển này. Thứ ba là
vì chúng tôi mạnh mẽ thúc đẩy một khuôn khổ pháp lý quốc tế và
chúng tôi ủng hộ cách giải quyết vấn đề thông qua hệ thống luật
pháp quốc tế đó.
BBC:
Theo như ông nói thì nước Anh rất quan tâm đến tranh chấp trên Biển Đông
nhưng theo tôi biết thì đến nay nước Anh dường như có tiếng nói rất
mờ nhạt về vấn đề này so với Mỹ và tôi tự hỏi nước Anh có thể đóng
vai trò gì trong giải quyết tranh chấp trên Biển Đông?
Tôi không chắc là Vương quốc
Anh có vai trò gì. Nước Anh là nước nhỏ hơn Mỹ nhưng chúng tôi theo
dõi tình hình rất chặt chẽ và cố gắng hiểu góc độ của những đòi
hỏi chủ quyền khác nhau trên Biển Đông.
Sự tham gia của chúng tôi
với Việt Nam đã mạnh hơn vì mối quan hệ giữa hai nước đã mạnh hơn
và trên thực tế chúng tôi đã có đối thoại an ninh với Việt Nam. Lần
đầu tiên chúng tôi cũng đã bổ nhiệm tùy viên quốc phòng ở Hà Nội.
Chúng tôi sẵn sằng ủng hộ
các biện pháp xây dựng lòng tin, chẳng hạn như chúng tôi đã mở các
hội thảo về Luật Biển mới đây ở Việt Nam.
Chúng tôi sẽ đóng vai trò
hỗ trợ để thúc đẩy giải quyết các vấn đề một cách hòa bình trong
khuôn khổ của luật pháp quốc tế.
Việt
Nam đứng ở đâu trong tổng thể chính sách đối ngoại của Anh đối với
khu vực đông Á và đông nam Á?
Chúng tôi rất coi trọng và
ngày càng coi trọng quan hệ với Việt Nam và chúng tôi cũng đang xây
dựng những mối quan hệ chặt chẽ hơn trong khu vực.
Không lâu sau khi (cựu) Ngoại
trưởng William Hague lên nhậm chức, ông đã quyết định chuyển nhiều
nguồn lực hơn cho các mối quan hệ đối tác mới mà Việt Nam là một
trong số đó.
Và chúng tôi đã có sự
hiện diện lớn hơn ở đông nam Á và có sứ quán ở tất cả các nước
Asean.
BBC:
Trong hơn ba năm làm việc ở Việt Nam, chắc hẳn ông đã tiếp xúc với
một số lãnh đạo cấp cao của nước này. Ông có thể chia sẻ với chúng
tôi những cảm nhận của ông không?
Điều làm tôi ấn tượng nhất
ở Việt Nam là người dân Việt Nam. Nền văn hóa Việt Nam cũng vậy, rất
ấn tượng.
Tôi nghĩ các nhà chính trị
Việt Nam phải làm việc trong một hệ thống hơi rắc rối và một trong
những thách thức họ phải đối mặt là làm sao để cải cách vấn đề
này.
Một trong những vấn đề
trong hệ thống lãnh đạo Việt Nam là quyền quyết định được phân ra
rất rộng cho nhiều vị khác nhau. Đó cũng là thách thức đối với các
nhà ngoại giao ở Việt Nam. Chúng tôi phải hiểu những mối quan hệ
khác nhau và phải xây dựng các mối quan hệ và xây dựng lòng tin với
nhiều cơ quan khác nhau.
"Bước kế tiếp tôi nghĩ cải cách kinh
tế và quản trị là rất quan trọng, và để làm điều đó Việt Nam cần
có một kiểu nhà lãnh đạo khác"
Đại sứ Antony Stokes
Điều làm tôi ấn tượng nhất
về giới lãnh đạo Việt Nam là họ đã đưa nền kinh tế Việt Nam đến
điểm như hiện nay – Việt Nam đã có thành tích rất lớn về tăng trưởng
và giảm nghèo.
Nhiều nhà lãnh đạo Việt
Nam đã từng tham gia trong cuộc chiến tranh Việt Nam của người Mỹ và
tôi phải nói là tôi kính trọng điều đó. Tôi chưa từng phải bao giờ
tham gia chiến tranh.
Các nhà lãnh đạo Việt Nam
đã đưa đất nước từ chỗ chiến tranh và đói nghèo đến chỗ tốt hơn
rất nhiều như hiện nay. Nền kinh tế đã mạnh hơn và phát triển hơn và
giảm nghèo bền vững. Tôi khâm phục những điều đó.
Bước kế tiếp tôi nghĩ cải
cách kinh tế và quản trị là rất quan trọng, và để làm điều đó Việt
Nam cần có một kiểu nhà lãnh đạo khác.
Ông có
nói là ông rất ấn tượng với người dân Việt Nam. Ông có thể nói rõ
hơn được không?
Hết sức năng động. Rất coi
trọng việc học hành. Rất tham vọng. Mọi người đều nỗ lực để có
cuộc sống tốt hơn.
Đây cũng là quốc gia xã
hội nhất mà tôi biết. Một ví dụ là mạng xã hội Facebook. Việt Nam
là nước phát triển nhanh nhất thế giới về Facebook.
Mọi người đều rất thân
thiện về đều có những mối liên hệ xã hội.
0 nhận xét