Việt Nam trong mắt Lý Quang Diệu
Cao Huy Huân
Trong thế kỷ 21, có những điều mà
trong thế kỷ trước không ai nghĩ rằng sẽ có nhiều thay đổi đến vậy. Giờ phút
này, một công dân trẻ như tôi ngồi đây, viết những dòng chữ này thì đất nước
Việt Nam, nơi tôi đang sống, làm tôi thất vọng về trình độ phát triển. Sáng nay
tôi được đọc một bản nói rằng năng suất lao động của người Việt chỉ bằng 1/5
của người Malaysia, 2/5 của người Thái Lan và tệ hơn, chỉ bằng 1/15 của người
Singapore.
Singapore, một đất nước nhỏ bé về
diện tích, đang ám ảnh những công dân Việt Nam ở thế kỷ 21 này. Những khu dân
cư, những trung tâm thương mại, những thành phố mới được xây dựng… tất cả đều
được “ăn theo” mô hình và kỹ thuật của Singapore. Nhưng tại sao lại là
Singapore? Chẳng phải những mô hình, những kỹ thuật đó Singapore cũng đã học
tập từ những quốc gia phương Tây tiên tiến hay sao? Tại sao từ một làng chài
kém phát triển trên bán đảo Malay, Singapore đã phát triển thành một quốc gia
đứng thứ 2 ở châu Á về mức sống? Câu trả lời có thể dẫn đến nhiều nguyên nhân,
nhưng căn nguyên nhất vẫn là yếu tố con người.
Lý Quang Diệu, nhân vật đã thay
đổi và biến làng chài nhỏ bị dịch bệnh triền miên trở thành đất nước có nền
kinh tế phát triển hàng đầu của châu Á. Singapore là nơi mà những kiến trúc
hiện đại cùng chung sống với thiên nhiên chan hòa, nơi cả thế giới ngưỡng mộ về
chuẩn mực môi trường xanh sạch, nơi có làn sóng di dân ngược từ châu Âu sang
châu Á. Nhưng trong những ngày đầu lập nước vào thập niên 60 thế kỉ
trước, Lý Quang Diệu, thủ tướng đầu tiên của Singapore, đã từng nói “hy
vọng là một lúc nào đó Singapore sẽ phát triển giống như Sài Gòn”. Thật
đáng kinh ngạc khi có một thời chính nhà lãnh đạo của Singapore đã mơ
tưởng và bị ám ảnh về sự phát triển của Sài Gòn.
Còn bây giờ thì sao? Sau hơn 30
năm, chính người Việt Nam đang thèm thuồng được như Singapore ngày nay.
Sau khi Mỹ rút khỏi miền nam Việt Nam, chính Lý Quang Diệu, người từng có tuổi
thơ sinh sống tại Biên Hòa, đã nắm ngay lấy cơ hội đó để biến thời cuộc thành
lợi ích cho Singapore. Sau năm 1975, tất nhiên Mỹ và phương Tây đóng cửa với
Việt Nam, mọi giao thương với châu Á đều dành cho đồng minh của họ. Singapore
được Lý Quang Diệu phát triển thành cảng trung chuyển đường biển lớn nhất tại
khu vực. Và đúng theo quy luật về thương mại - kinh tế, Singapore được thừa
hưởng những đặc quyền của một cảng biển lớn, một cửa ngõ hướng vào Đông Nam Á
và cả châu Á.
Lý Quang Diệu cho rằng, cuộc
chiến tranh giữa Việt Nam và Mỹ là tiền đề quan trọng cho sự phát triển của
những nước phi Cộng sản ở châu Á. Rõ ràng là trước khi tuyên bố như thế, Lý
Quang Diệu đã nhanh chóng nắm lấy cái “tiền đề quan trọng” đó để biến Singapore
từ một quốc gia non trẻ kém phát triển thành một đất nước giàu có. Lý Quang Diệu
nhận định rằng, sau khi Mỹ rút khỏi miền nam Việt Nam, lập tức những đồng minh
của Mỹ ở châu Á tranh thủ thời cơ để trở thành 4 con rồng châu Á, và sau này có
thêm sự xuất hiện của 4 con hổ Đông Nam Á. Bốn con rồng được nói đến là
Singapore, Nam Triều Tiên, Hong Kong và Đài Loan. Bốn con hổ là Malaysia, Thái
Lan, Philippines và Indonesia. Vậy Việt Nam đã biến đi đâu trong bản đồ khu
vực? Và lý do gì Việt Nam lại tụt hậu một cách nhanh chóng như vậy?
Lý Quang Diệu từng nói rằng lẽ ra
vị trí số một ở châu Á phải là của Việt Nam. Theo ông, vị trí địa lý chiến
lược, tài nguyên thiên nhiên phong phú là hai yếu tố hàng đầu có thể đưa Việt
Nam trở thành người khổng lồ ở châu Á. Ông cho rằng, đất nước Singapore nhỏ bé
với diện tích và dân số chỉ xấp xỉ Sài Gòn, hoàn toàn không có tài nguyên thiên
nhiên, chỉ có một ít đất để xây dựng và ngay cả nước sinh hoạt cũng phải nhập
từ nước bạn Malaysia, nhưng Singapore đã phát triển trở thành đất nước có GDP
cao thứ hai ở châu Á chỉ sau Nhật Bản. Lại nói đến Nhật Bản, Lý Quang Diệu cũng
chỉ ra những bất lợi của quốc gia này, đó là một quốc gia bại trận sau Chiến
tranh thế giới thứ hai, không giàu tài nguyên, quanh năm động đất và sóng
thần, nhưng chỉ vài năm sau khi chiến tranh kết thúc, Nhật Bản là
người khổng lồ châu Á. Lý Quang Diệu cho rằng, sự thành công của một quốc gia
bao gồm ba yếu tố: điều kiện tự nhiên (vị trí chiến lược và tài nguyên thiên
nhiên), con người và thời cơ. Trong đó, để có yếu tố thời cơ, thì yếu tố con
người phải vững và nhanh nhạy. Lý Quang Diệu đánh giá rất cao điều kiện tự
nhiên của Việt Nam, nhưng ông không đánh giá cao yếu tố con người trong sự phát
triển chậm chạp này. Tôi hay đọc các bài viết trong nước ca ngợi sự thông minh,
tính cần cù, chịu khó của người Việt. Xin lỗi, tôi không thấy được sự thông
minh và cần cù đó. Xin nhắc lại, năng suất làm việc của người Việt Nam chỉ bằng
1/15 của người Singapore, tức là một người Singapore làm việc bằng 15 người
Việt Nam. Dân số Singapore là 5 triệu dân, dân số Việt Nam là hơn 90 triệu dân.
Vậy tức là năng suất làm việc của 5 triệu dân Singapore chỉ mới bằng 75 triệu
dân Việt Nam, thế nhưng GDP của Singapore là gần 300 tỷ USD, trong khi GDP của
Việt Nam là khoảng 170 tỷ USD. Đó chỉ là một so sánh chung chung, chưa tính đến
dân số ở độ tuổi lao động của hai quốc gia. Một khi yếu tố con người đã yếu kém
như thế thì yếu tố cơ hội cũng sẽ chẳng có nhiều.
Lý Quang Diệu tiếc vì Việt Nam
không biết trọng dụng người tài, ông nói rằng người tài ở Việt Nam đã định cư ở
nước ngoài hết rồi. Tôi đồng tình với quan điểm này của Lý Quang Diệu. Tôi
thường nghe nói về cậu bé thần đồng Đỗ Nhật Nam và cũng thường xem các video
thi hùng biện tiếng Anh của em. Báo chí và truyền thông Việt Nam cũng hay đề
cập đến em, nhưng tuyệt nhiên không thấy có một động thái nào của chính phủ
Việt Nam dành cho Đỗ Nhật Nam. Phải chăng đối với chính phủ Việt Nam, cậu bé ấy
không phải là nhân tài cần đầu tư và phát triển? Chưa kể là trong một lần phát
biểu về truyện tranh, cậu bé ấy đã bị những người lớn Việt Nam công kích, chỉ
vì em không thích đọc truyện tranh mà chỉ thích đọc sách khoa học. Thật trớ
trêu. Đỗ Nhật Nam chỉ là một trường hợp thần đồng được báo chí ưu ái, nhưng
cũng bị chính phủ thờ ơ. Vậy còn những thần đồng thầm lặng khác ở cái đất nước
hơn 90 triệu dân này thì sẽ nhận được hỗ trợ gì từ chính phủ? Trong mọi sự phát
triển, yếu tố con người luôn tối quan trọng. Thật đáng tiếc.
Nói thế nào đi chăng nữa, Lý
Quang Diệu cũng chỉ là người ngoài, không phải người Việt Nam. Thế nhưng những
nhận định khách quan của ông cũng đáng để suy ngẫm về sự phát triển của một
quốc gia nhiều thuận lợi như Việt Nam. Tôi thường thấy Việt Nam rất tự hào về
lực lượng lao động trẻ với giá nhân công rẻ của minh. Tôi cảm thấy đó là một
điều đáng xấu hổ. Giá nhân công rẻ chẳng qua là do trình độ, tay nghề kém nên
chẳng thể đòi hòi được trả công cao. Gần đây, quốc gia láng giềng với GDP thấp
hơn Việt Nam là Campuchia cũng đã tự chế tạo được xe hơi. Ngược lại, khi hãng
điện tử Samsung đưa ra danh sách những mặt hàng có thể đặt gia công với các
doanh nghiệp Việt Nam thì mới vỡ lẽ là Việt Nam chưa thể sản xuất nổi cái sạc
pin, usb và ngay cả vỏ nhựa cho điện thoại di động. Tất nhiên, Việt Nam đã đánh
mất cơ hội gia công cho hãng này. Việt Nam còn sẽ đánh mất nhiều cơ hội như thế
cả về quy mô và số lượng nếu cứ tiếp tục tự hào với những cái thuộc về quá khứ
và không nhận thức được một cách thấu đáo và nghiêm túc rằng mình đang ở đâu
trên bản đồ khu vực và thế giới. Lý Quang Diệu nói phải mất 20 năm nữa Việt Nam
mới bằng Malaysia, vậy thì 20 năm nữa Malaysia sẽ phát triển ra sao và mãi mãi
người Việt Nam sẽ bị ám ảnh bởi sự thua kém của mình hay sao?
0 nhận xét