Chân lý quý hơn thầy
Lê Phú Khải
Nhìn tấm hình một vị cử tri tóc bạc phơ, đứng
sát Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, hai tay cung kính để trước trong tư thế
khoanh tay của trẻ con trước người lớn, mắt đăm đăm nhìn cấp trên đầy vẻ thành
kính, ngưỡng mộ, sùng bái; những người đứng xa hơn cũng hướng về TBT... trong
khi đó thì TBT nhìn đi chỗ khác, vô cảm ! Có người bình luận là, chắc ông Tổng
Trọng nhìn vào ống kính phóng viên đang chụp hình ông với cử tri trong cuộc
tiếp xúc... để làm duyên !
Xem tấm hình
này... tôi buồn mất một tuần có lẻ ! Vì tấm hình nói lên quá nhiều điều. Nó đưa
người ta suy ngẫm về phương Đông và phương Tây, về triết học và văn hóa của hai
phương trời. Từ trước Công nguyên, Aristote (384-322 trước CN) đã tuyên bố:
Platon là thầy tôi, nhưng chân lý quý hơn thầy ! Engel rất hâm mộ Aristote và
luôn dẫn câu nói nổi tiếng này của Aristote trong các bài viết của mình.
Từ trước Công nguyên, chân lý khách quan khoa
học luôn là thước đo của mọi giá trị trong xã hội phương Tây. Vì thế, phương
Tây văn minh. Xã hội phương Đông từ trước Công nguyên, triết lý Khổng Mạnh chỉ
đề cao đạo lý vua tôi, cha con, chồng vợ... Kẻ sĩ trí thức phương Đông đến cửa
Khổng sân Trình chỉ để mong thi đỗ làm quan, để được quỳ lạy trước sân Rồng !
Văn hóa phương Đông từ thời Khổng Mạnh đến nay là thứ văn hóa quỳ lạy. Thấy kẻ
trên là... quỳ lạy, không cần biết kẻ đó có đồng nghĩa với lẽ phải, với chân lý
hay không (!) Kẻ đó nói những câu vô hồn, vô bổ như "khách quan",
"biện chứng"... hay gì gì đi nữa, nhưng là quyền lực thì cứ thế mà
cung kính, mà ngưỡng mộ !
Cái hình ảnh đau khổ mà tôi vừa kể ở trên nói
lên cả một nền văn hóa quỳ lạy của phương Đông.
Có lần, tướng Lưu Á Châu ở Trung Quốc có kể
lại rằng, khi ông là một sĩ quan, dự một lớp học, thấy thầy giảng chướng tai
quá, ông đứng lên cãi lại, thầy liền mắng rằng: Sao anh dám cãi lại tôi. Tướng
Lưu Á Châu bình luận rằng, chỉ câu nói ấy của thầy đã nói lên tất cả! Sao thầy
không mắng : - Sao anh dám nói như thế ! Có nghĩa là thầy không mắng, không dám
tranh luận về nội dung lời cãi của tướng Châu, mà chỉ biết là không được cãi
thầy. Cái văn hóa dưới không được cãi trên ấy, còn tồn tại ở Trung Quốc và Việt
Nam cho đến tận hôm nay, như một chân lý bất di bất dịch ! Vì thế tướng Châu đã
buồn rầu và đi đến kết luận: Trung Quốc không có nhà tư tưởng, chỉ có các nhà
mưu lược mà thôi !
Người phương Tây có câu ngạn ngữ rằng: Cái gì
có lý thì nó tồn tại, cái gì tồn tại thì nó có lý (tout ce qui est rationnel,
est reel...).
Cái lý tồn tại của chính thể độc tài ở Việt
Nam cũng như ở mọi quốc gia độc tài khác là vì còn "lưu hành" thứ văn
hóa quỳ lạy, mà những người nhiễm phải nền văn hóa này còn không ít trong xã
hội phương Đông.
Hình ảnh thảm thương của các ông già cử tri
khi tiếp xúc với đại biểu Quốc hội Nguyễn Phú Trọng nói lên điều đó. Nó có cội
rễ từ Khổng Tử. Tôi nghĩ như vậy. Thật là buồn !
0 nhận xét