“Cái Chết” để sống sao cho xứng đáng
Con người bình đẳng khi sinh ra (chỉ nói về việc được sinh ra, chứ không nói về môi trường, bất hạnh
hay may mắn) thì cũng bình đẳng trước cái chết (vì ai cũng chết, chỉ nói về cái chết, chứ không nói về tuổi thọ hay cách chết).
Xin trích dẫn tâm
tình của Steve Jobs (1955-2011, cha đẻ công ty
Apple) về những lời phát biểu của Steve Jobs tại lễ tốt nghiệp đại học Stanford,
Cali, HK, vào năm 2005 về thân thế, sự nghiệp, tình yêu và sự mất
mát...
Câu chuyện thứ ba của tôi là về cái chết
Lúc 17 tuổi, tôi đọc
được một câu danh ngôn đại khái là: “Nếu bạn sống mỗi
ngày đều như ngày cuối cùng của cuộc đời mình, chắc chắn một ngày nào đó bạn sẽ
thấy rằng bạn có lý.”. Câu danh ngôn đó đã để lại trong tôi một ấn tượng
rất sâu đậm, và kể từ đó, suốt 33 năm qua, tôi vẫn nhìn vào gương mỗi buổi sáng
và tự hỏi: “Nếu hôm nay là ngày cuối cùng của cuộc đời tôi, liệu
tôi có muốn làm điều mà tôi sắp làm hôm nay hay không?”. Và nếu câu trả lời vẫn là “không” trong nhiều ngày liên tiếp,
thì tôi biết là tôi cần phải thay đổi một điều gì đó.
Tâm niệm rằng mình
sắp chết chính là cẩm nang quan trọng nhất mà tôi đã tìm được để tự giúp mình
quyết định về cuộc đời mình. Bởi vì gần như mọi điều - tất cả sự kỳ vọng của
những người khác, tất cả niềm tự hào, tất cả nỗi sợ hãi vì sẽ bị xấu hổ hay
thất bại - mọi điều ấy sẽ chẳng ăn nhằm gì cả khi mình đối diện với cái chết,
và chỉ còn để lại điều gì thực sự quan trọng mà thôi. Theo tôi biết, tâm niệm
rằng mình sắp chết là cách tốt nhất để tránh khỏi cái bẫy tư tưởng cho rằng
mình sắp mất đi một thứ gì đó. Lúc bạn cảm thấy trần trụi giữa cuộc đời, là lúc
bạn chẳng còn lý do nào để không lắng nghe theo tiếng gọi của trái tim.
Khoảng một năm trước
đây tôi đã bị chẩn đoán là mắc bệnh ung thư. Tôi đi làm chụp cắt lớp (scan) lúc 7:30 sáng và trên phim hiện rõ một khối u trong
tụy tạng. Cho đến lúc ấy tôi chẳng biết tụy tạng là cái gì. Các Bác Sĩ bảo tôi rằng đây là một
loại ung thư không thể chữa khỏi được, và tôi nên chuẩn bị tinh thần để chỉ còn
sống từ 3 đến 6 tháng nữa thôi. Bác Sĩ của tôi khuyên tôi
về nhà để sắp xếp lại mọi việc, đó là cách nói của Bác Sĩ khi khuyên bệnh nhân chuẩn
bị cho cái chết. Lời khuyên ấy có nghĩa là bạn phải dùng mấy tháng còn lại để
nói với con cái bạn những điều mà bạn tưởng là sẽ có khoảng mười năm tới để nói
với chúng. Lời khuyên ấy cũng có nghĩa là bạn hãy cố gắng chu toàn mọi thứ để
tạo dễ dàng cho gia đình của bạn. Và cũng có nghĩa là bạn hãy những nói lời
vĩnh biệt.
Suốt ngày hôm đó tôi
để hết tâm trí vào vụ chẩn đoán. Đến chiều tối, tôi làm sinh kiểm (biopsy), họ đút một cái ống qua cổ
họng tôi, xuyên ngang bao tử vào sâu xuống ruột, đâm một cái kim vào tụy tạng
để lấy ra một số tế bào ung thư làm thử nghiệm. Tôi đã được đánh thuốc mê,
nhưng vợ tôi có mặt lúc đó, kể lại với tôi rằng khi các Bác Sĩ phân tích những tế bào
dưới kính hiển vi, họ vui mừng đến phát khóc vì thấy rằng đây là một trường hợp
ung thư tụy tạng hiếm hoi có thể giải phẫu để chữa trị. Tôi đã được giải phẫu
và bây giờ tôi đang khỏe lại.
Đó là lần gay go
nhất mà tôi chạm mặt với cái chết, và tôi hy vọng đó cũng là lần gay go nhất
trong vài chục năm sắp tới của đời tôi. Trải qua kinh nghiệm đó rồi, bây giờ
tôi có thể nói với các bạn điều này, một cách xác quyết hơn là nhắc đến cái
chết như một ý niệm hữu ích nhưng hoàn toàn trừu tượng.
Chẳng có ai muốn
chết. Ngay cả những người muốn được lên Thiên Đàng cũng không muốn chết để được
lên đó. Thế nhưng cái chết vẫn là điểm hẹn mà tất cả chúng ta đều phải đến.
Không có ai từng thoát khỏi nó. Và đó chính là chân lý cuộc đời, bởi vì dường
như Cái Chết chính là sự sáng tạo
tuyệt vời nhất của Cuộc Sống. Nó là
tác nhân cho những thay đổi trong Cuộc Sống. Nó loại đi những người già để mở
đường cho những người trẻ. Ngay lúc này, những người trẻ đang là các bạn, nhưng
chẳng bao lâu nữa các bạn cũng sẽ dần dần già đi và sẽ bị loại bỏ. Tôi xin lỗi
vì nói như vậy có vẻ bi thảm quá, nhưng đó là sự thật.
Thời gian của các
bạn chỉ có hạn, vì thế các bạn đừng nên lãng phí thời gian để sống giùm cho
người khác. Đừng rớt vào cái bẫy của tín điều - vì như vậy là sống bằng kết quả
sự suy nghĩ của những người khác. Đừng để cho ý kiến ồn ào của những người khác
làm át đi tiếng nói trong thâm tâm các bạn. Và điều quan trọng nhất là, hãy
dũng cảm hành động theo tiếng gọi của trái tim và trực giác các bạn. Vì trái
tim và trực giác vốn đã biết rõ các bạn thực sự muốn trở thành cái gì. Mọi điều
khác chỉ là thứ yếu...
