'Thời điểm dứt khoát với Trung Quốc'
Nguồn: BBC - Tiếng Việt
 |
| Các cuộc biểu tình phản đối giàn khoan HD-981 diễn ra ở ba miền của Việt Nam. |
Vụ giàn khoan HD-981
triển khai ở khu vực Hoàng Sa và các cuộc biểu tình tự phát của người dân Việt
Nam ở ba miền phản đối Trung Quốc đang đặt lãnh đạo Việt Nam trước một lựa chọn
mới về đối sách với Bắc Kinh, theo ý kiến của nhà quan sát quốc tế.
Lần đầu tiên trong nhiều năm
trở lại, dường như đã có sự 'phối hợp' giữa chính quyền và nhân dân trong một
hành động chung được phối hợp nhằm phản đối các hành động mà Việt Nam cáo buộc
là Trung Quốc 'gây hấn' và 'bành trướng', 'xâm lăng', theo nhận định của nhà
nghiên cứu Jonathan London từ Đại học Thành thị Hong Kong.
Hôm 11/5/2014, Tiến sỹ London
nói với BBC: "Đây là thời điểm lớn mà lãnh đạo Việt Nam phải xem lại chính
sách của mình đối với Trung Quốc, nhất là khi Bắc Kinh có thể sẽ lặp đi lặp lại
lối ứng xử sử dụng sức mạnh, đe dọa sử dụng sức mạnh và lấy sức mạnh đặt điều
kiện quan hệ.
"Nếu Trung Quốc không thay
đổi chính sách này mà lại ngày một lấn tới, thì tôi nghĩ, lãnh đạo Việt Nam khó
mà có thể tiếp tục quá mềm dẻo mà sẽ phải xem lại chính sách một cách dứt khoát
hơn."
Theo nhà nghiên cứu, Trung Quốc
đã bộc lộ rõ 'tham vọng' và ý đồ của mình.
Ông London nói: "Nếu như
tại Diễn đàn Shangri-La ở khu vực tại Singapore hai năm trước, Thủ tướng Việt
Nam, ông Nguyễn Tấn Dũng đề cao và nhấn mạnh tới một 'lòng tin chiến lược'.
"Thì qua các diễn biến và
động thái của Trung Quốc ở Biển Đông, Biển Hoa Đông mà nay là vụ giàn khoan
HD-981, người ta càng thấy rõ dường như Trung Quốc đang tiến hành một sách lược
khác, đó là sự 'bất trắc chiến lược'."
 |
| Nhiều người dân Việt Nam được phép 'công khai biểu tình' chống Trung Quốc |
"Vụ giàn khoan là một thử
nghiệm chiến lược bất trắc này và chưa biết bao giờ Trung Quốc sẽ rút giàn
khoan này ra. Hiện nay, không ai có thể trả lời rõ ràng về thời điểm nào Bắc
Kinh sẽ rút giàn khoan này,
"Tôi cũng lưu ý rằng sử dụng dân như một
công cụ theo lối khi nào cần thì cho phép người ta biểu tình, bật đèn xanh,
nhưng khi không cần thì lại đàn áp người ta là không nhất quán, không ổn"
TS. Jonathan London
"Hay là sẽ rút từ chỗ này,
đưa sang chỗ khác và gây tranh chấp, xung đột tương tự, hoặc rút đi, rồi lại
trở lại, không ai có thể trả lời rõ được."
Về các cuộc biểu tình tự phát
phản đối giàn khoan Trung Quốc của người dân hôm Chủ Nhật ở cả ba miền của Việt
Nam, ông Jonathan London bình luận.
"Chính quyền Việt Nam đang
cần một khối đoàn kết và hậu thuẫn của người dân để làm áp lực với Trung Quốc.
"Thế nhưng tôi cũng lưu ý
rằng sử dụng dân như một công cụ theo lối khi nào cần thì cho phép người ta
biểu tình, bật đèn xanh, nhưng khi không cần thì lại đàn áp người ta là không
nhất quán, không ổn.
"Nếu Việt Nam muốn đối phó
với thách thức, mà là thách thức lâu dài, thì nhà nước phải tìm một phương cách
mới, và phương cách ấy không có cách nào khác là phải dựa vào dân."
'Từ bỏ tư duy cũ'
 |
| Thủ tướng Việt Nam kêu gọi Asean ủng hộ, nhưng Asean chỉ bày tỏ quan ngại |
Nhà nghiên cứu cho rằng Việt
Nam cần phải xem lại chính sách của mình, nhất là trong đối phó với Trung Quốc,
trong bối cảnh Trung Quốc ngày một có xu thế 'lấn lướt', 'hung hăng' và 'khó
lường' hơn trong khu vực.
"Việt Nam phải độc lập hơn
với Trung Quốc, mà muốn có quan hệ hiệu quả, phải từ bỏ tư duy anh là nước lớn,
nước mạnh, tôi là nước nhỏ, nước yếu, đã quan hệ thì phải bình đẳng.
"Việt Nam hiện theo chính
sách nhiều bạn, nhưng lại chưa có bạn thân, bạn thân là Trung Quốc thì như thế
là không được rồi.
"Bạn Nga thì để mua vũ
khí, bạn Mỹ để tiếp cận thị trường, bạn Asean thì nói nhiều, làm ít."
""Theo tôi Việt Nam hiện theo chính
sách nhiều bạn, nhưng lại chưa có bạn thân, bạn thân là Trung Quốc thì như thế
là không được rồi. Bạn Nga thì để mua vũ khí, bạn Mỹ để tiếp cận thị trường,
bạn Asean thì nói nhiều, làm ít"
TS. Jonathan London
Theo nhà quan sát này, khối
Asean là một khối còn chứa đựng nhiều khác biệt giữa các thành viên với nhau.
"Asean không phải là một
tổ chức hứa hẹn đối với Việt Nam, vì Asean không đồng nhất, lại cũng chịu nhiều
ảnh hưởng của Trung Quốc, trong đó Campuchia dường như chịu nhiều ảnh hưởng hơn
từ Bắc Kinh.
"Tuy nhiên, nếu có được
một số tiếng nói ủng hộ của các quốc gia trong khu vực như là Indonesia hay
Singapore, cũng sẽ là điều quan trọng đối với Việt Nam."
'Vẫn sợ dân nổi loạn?'
 |
| Chính quyền có thể vẫn sợ người dân biểu tình quay sang phản đối chính phủ. |
Cũng hôm thứ Bảy, một nhà
nghiên cứu quốc tế khác, Giáo sư Carl Thayer từ Úc, đưa ra bình luận về các
diễn biến xung quanh vụ giàn khoan HD-981 và các cuộc xuống đường của người
dân.
"Từ trước, chính quyền có
những quan ngại các vụ biểu tình xuống đường của người dân có thể kết nối các
nội dung khác nhau, tức là có thể từ tinh thần dân tộc kết nối sang các đòi
hỏi, yêu sách cải tổ, thậm chí chống chính phủ.
"Thế nhưng việc Việt Nam
gửi tàu ra đối đầu với Trung Quốc ở khu vực giàn khoan và cho phép truyền thông
công khai lên tiếng về vụ việc cho thấy đã có sự thay đổi.
"Nhiều cuộc mít-tinh, biểu
tình ủng hộ chính phủ đã được tổ chức, cũng là cách để đảm bảo cho các cuộc
phản đối chính phủ không thể diễn ra tại thời điểm này."
 |
| Giàn khoan HD-981 phủ bóng đen lên Hội nghị TƯ9 của Đảng, theo nhà quan sát. |
Trước câu hỏi vì sao lãnh đạo
cao cấp của Việt Nam có vẻ chưa sẵn sàng trực tiếp lên tiếng với Trung Quốc và
trước người dân để bày tỏ thái độ về vụ việc, nhà nghiên cứu nói:
"Hội nghị Trung ương 9 của
Đảng Cộng sản đang diễn ra và đúng là vụ việc đã che phủ bóng tối lên nghị
trình của Hội nghị, có thể nói là một chủ đề không được lên kế hoạch từ trước
để bàn thảo.
"Thế nhưng các lãnh đạo
vẫn còn gần một tháng để bàn bạc các phương án ứng phó, và Việt Nam đang cân
nhắc việc cử đặc sứ qua Trung Quốc để đàm phán.
"Trong lúc chờ đợi, lãnh
đạo phải im lặng, vì họ không muốn sử dụng lời lẽ với lập trường cứng rắn quá,
mà lại ở cấp cao nhất, nên sau này sẽ khó ăn khó nói hơn với lãnh đạo cao nhất
của Trung Quốc.
"Động thái này như được phỏng đoán là để đối
đầu lại với chuyến đi của ông Obama tới bốn nước ở châu Á, và Trung Quốc đã lựa
chọn một quốc gia không là đồng minh của Mỹ là Việt Nam để thử thái độ của Mỹ"
GS Carl Thayer
"Nhưng Việt Nam đưa các
lực lượng và đặc biệt là các cuộc biểu tình của người dân có một vai trò nhất
định, có thể nói là thách thức, đương đầu như vậy là đúng đắn, nếu không muốn
tiếp tục bị Trung Quốc ép."
Theo Giáo sư Thayer vì việc đưa
giàn khoan vào khu vực tranh chấp ở Hoàng Sa là một phép thử của Trung Quốc với
các quốc gia trong khu vực và cả với các đối thủ cường quốc của Trung Quốc, nên
khi nào mục đích này đạt được xong, Trung Quốc sẽ có thể thay đổi.
Ông nói: "Động thái này
như được phỏng đoán là để đối đầu lại với chuyến đi của ông Obama tới bốn nước
ở châu Á, và Trung Quốc đã lựa chọn một quốc gia không là đồng minh của Mỹ là
Việt Nam để thử thái độ của Mỹ.
 |
| Vụ giàn khoan cũng là động thái thử thách quan hệ Việt - Nga, theo chuyên gia. |
"Do Việt Nam không là đồng
minh của Mỹ như trường hợp của Nhật Bản và Philippines, người Mỹ chỉ có thể bày
tỏ sự quan ngại và phát biểu rằng đây là hành động có tính 'khiêu khích' của
Trung Quốc, mà khó có thể làm được gì hơn."
Riêng đối với Nga, nhà nghiên
cứu cho rằng quan hệ Nga - Việt cũng bị đặt trong một thách thức, ông nói:
"Ngay vào thời điểm này mà
diễn ra diễn tập chung về hải quân Nga - Trung, thì cũng là một toan tính của
Trung Quốc.
"Bởi vì Trung Quốc có thể
biết rằng, sau các diễn biến ở Ukraine, ông Putin sẽ muốn làm bất cứ điều gì để
đối đầu lại với Mỹ và Nato.
"Do đó, Nga có thể sẽ vẫn
tiến hành cuộc diễn tập, mặc dù Nga biết rằng Việt Nam đã mua của Nga tới 6 tàu
ngầm Kilo."
Giáo sư Carl Thayer cũng cho
rằng Việt Nam hiện đang ở trong một thế ứng xử khá khó khăn.
Ông nói: "Việt Nam không
có nhiều lựa chọn lắm, Trung Quốc thì luôn luôn nghi ngờ Việt Nam.
"Việt Nam cũng đang tìm
cách cân đối lại, đối trọng lại với Trung Quốc bằng việc tăng quan hệ với Mỹ,
Ấn Độ, Nhật Bản..."
"Thế nhưng như vụ việc
HD-981 đang diễn ra, chúng ta thấy rằng Việt Nam đang chật vật trong chính sách
đối ngoại và hợp tác quốc tế của mình," nhà nghiên cứu nói với BBC từ Úc.
0 nhận xét