NHỮNG CÂU TÂM ĐẮC NHẤT TỪ CUỐN "NHỮNG Ý NGHĨ RỜI"
Viết về chính trị
Tôi hay viết về chính trị
nhưng hoàn toàn không có tham vọng gì về chính trị, tuyệt đối không dính líu gì
đến các sinh hoạt chính trị. Tôi viết với tư cách một trí thức muốn dùng kiến
thức và khả năng nhận thức để mổ xẻ những ung nhọt của đất nước; tôi viết với
tư cách một nạn nhân và một chứng nhân để ghi lại những kinh nghiệm và cảm
nghiệm của mình; tôi viết để giải tỏa những u uẩn và u uất trong lòng; tôi viết
để, may ra, gặp được những người đồng cảm và đồng điệu để những bận tâm đau đáu
của mình không thành lẻ loi. Liên quan đến đất nước, nhất là một đất nước có cả
gần một trăm triệu dân, nghịch lý và phi lý nhất là cảm giác lẻ loi.
Tại sao chống?
Tôi chống lại tính chất độc
tôn và độc tài của chế độ cộng sản vì nhiều lý do. Lý do đầu tiên, với tư cách
một con người, là: nó vô nhân đạo; với tư cách một công dân, là: nó tàn phá đất
nước hầu như trên mọi mặt, không những chỉ về kinh tế mà còn về xã hội, văn
hóa, giáo dục và đạo đức; với tư cách một trí thức, là: nó ngu dân hóa; với tư
cách một người cầm bút, là: nó giành độc quyền viết lịch sử một cách gian trá.
Tôi không có tham vọng cứu dân chúng, đất nước và nhân tính, tôi chỉ muốn làm
một điều trong phạm vi khả năng và sở trường của mình: quyết giành cho được cái
quyền được góp phần tạo nên những tự sự (narrative) khác. Bằng chính ngòi bút
của mình.
Hèn
Khi chính phủ hèn, họ muốn
cả nước đều hèn.
Nhục
Một người nào đó hèn: Cá
nhân người đó nhục. Một ông bố hèn: Cả gia đình bị nhục. Một chính phủ hèn: Cả
nước bị nhục.
Cộng sản
Trước đây, có ba hạng người
đi theo Cộng sản: hoặc ảo tưởng hoặc xảo trá hoặc ngu; bây giờ chỉ có hai hạng:
hoặc xảo trá hoặc ngu. Trước đây, có hai hạng người tin vào chủ nghĩa Cộng sản:
hoặc ngây thơ hoặc ngu; bây giờ, chỉ có một: ngu.
Cai trị và quản trị
Đảng cộng sản chỉ biết cai
trị (rule) chứ không biết quản trị (govern). Để cai trị, rất đơn giản, chỉ cần
ba thứ: công an, quân đội và nhà tù. Để quản trị, người ta cần cái đầu và con
tim. Cái đầu để biết nhìn xa, nghĩ rộng; và con tim để biết bao dung với những
cái khác, từ đó, tạo nên sức mạnh bằng sự đồng thuận chung trong xã hội. Hơn
nữa, quản trị cũng cần rất nhiều kiến thức và kỹ năng cũng như một số đức tính
phù hợp với một văn hóa chính trị dân chủ lành mạnh.
Chính quyền
Chính quyền Việt Nam hiện
nay không tin vào chủ nghĩa xã hội, không tin vào chủ nghĩa tư bản và cũng
không tin vào lý thuyết kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa: Họ
chỉ tin vào tiền, nhất là tiền trong túi họ. Họ không bảo vệ giai cấp vô sản,
không bảo vệ đất nước, không bảo vệ độc lập, không bảo vệ tự do: Họ chỉ bảo vệ
chính quyền. Họ không chống Mỹ, không chống Trung Quốc, không chống lại nước
nào cả: Họ chỉ chống lại nhân dân.
Chống tham nhũng
Cái gọi là chống tham nhũng
ở các nước độc tài, như Việt Nam và Trung Quốc, thật ra, chỉ là một hình thức
thanh trừng nội bộ hoặc âm mưu chặt vây chặt cánh lẫn nhau. Kết cuộc: kẻ thất
bại vào nhà tù hoặc ra pháp trường, còn người chiến thắng thì vẫn tiếp tục tham
nhũng. Không có gì thay đổi cả.
Phục tùng và bất phục tùng
Những tội ác có tính cá
nhân thường xuất phát từ sự bất phục tùng đối với luật lệ, nhưng những tội ác
có tính chất tập thể của một dân tộc thì lại thường xuất phát từ sự phục tùng
mù quáng của mọi người trước những luật lệ bất chính.
Quên và tha thứ
Người Việt Nam thường mau
quên nhưng lại ít biết tha thứ. Hậu quả của tật hay quên là thiếu sự sâu sắc,
của việc ít biết tha thứ là thiếu sự cao thượng. Một dân tộc chỉ thực sự mạnh
mẽ khi làm ngược lại: Sẵn sàng tha thứ nhưng vẫn không quên, không bao giờ quên
những vết thương người khác đã gây ra cho mình.
Tha thứ và hoà giải
Người chiến thắng dễ tha
thứ cho người thua cuộc, nhưng sự tha thứ ấy vô nghĩa vì chính những người thua
cuộc mới có quyền tha thứ. Người thua cuộc dễ hoà giải với người chiến thắng
nhưng sự hoà giải ấy hoàn toàn vô ích vì chính người chiến thắng mới là kẻ
quyết định việc hiện thực hoá sự hoà giải ấy. Trong sinh hoạt chính trị Việt
Nam sau năm 1975, người ta luôn luôn đòi hỏi những việc nghịch lý và vô bổ: sự
tha thứ từ người chiến thắng và sự hoà giải từ những người thua cuộc.
Tự do ngôn luận
Trong các quyền của con
người, quyền tự do ngôn luận là điều tôi quan tâm nhất. Lý do, một phần, có lẽ
vì tôi là nhà văn; phần khác, quan trọng hơn, theo tôi, không có tự do ngôn
luận, rất nhiều quyền tự do khác sẽ trở thành vô nghĩa. Chẳng hạn, có thể nói
đến tự do tư tưởng mà lại không có tự do ngôn luận được không? Tư tưởng là cái
gì cần được bộc lộ và chia sẻ. Nghĩ ngợi sâu xa đến mấy mà không được quyền mở
miệng ra nói với ai thì có tư tưởng để làm gì? Ngoài ra, không được tự do ngôn
luận liệu có thể có tự do trong văn học nghệ thuật hay trong chính trị được
không? Chắc chắn là không. Thiếu tự do ngôn luận, trong văn học, người ta chỉ
có thể gặp những con vẹt; trong xã hội, chỉ gặp một đám câm điếc, và trong
chính trị, chỉ gặp một bầy cừu.
Tại sao không?
Chúng ta là những cây sậy
biết tư duy nếu chúng ta biết đặt những câu hỏi “là gì”; là những con người văn
minh nếu biết đặt câu hỏi “tại sao”; là những con người hiện đại nếu biết đặt
câu hỏi “như thế nào”, nhưng chúng ta chỉ thực sự là những người tự do nếu
chúng ta biết và được quyền đặt câu hỏi “tại sao không”.
Hỏi “tại sao không” là bắt
đầu phản biện.
Nghịch lý
Nhìn lại, người ta thấy chủ
nghĩa cộng sản ở Việt Nam cũng như trên thế giới chỉ là một bi kịch đầy hài
tính của nhân loại. Với một học thuyết có vẻ rất sâu sắc, người ta chỉ làm được
những điều ngu xuẩn; với những lý tưởng có vẻ vô cùng nhân đạo, người ta chỉ
làm được những việc rất dã man; và với chiêu bài yêu nước, họ chỉ đẩy đất nước
xuống tận cùng của sự khốn cùng, hơn nữa, còn có nguy cơ mất nước.
Phải nói sự thật
Để chống lại một sự tuyên
truyền dối trá, cách tốt nhất là nói lên sự thật chứ không phải dùng một thứ
dối trá khác.
Bất hạnh (1)
Bất hạnh lớn nhất của Việt
Nam hiện nay không phải là đất nước bị cai trị bởi một đảng độc quyền. Bất hạnh
lớn nhất là cái đảng độc quyền ấy lại bị cai trị bởi một đám người hoàn toàn
bất tài và bất lực.
Bất hạnh (2)
Người có tài nhưng không
được trọng dụng là một bất hạnh đối với cá nhân người ấy; người không có tài mà
lại được trọng dụng, hơn nữa, nắm những vị trí lãnh đạo tối cao, là một bất
hạnh cho cả một dân tộc.
Độc tài không có nhà độc
tài
Khác với nhiều nước trên
thế giới, Việt Nam là một chế độ độc tài nhưng lại không có nhà độc tài (a
dictatorship without a dictator). Trong cả ba người đứng đầu guồng máy quyền
lực hiện nay, từ Nguyễn Phú Trọng đến Nguyễn Tấn Dũng và Trương Tấn Sang, không
có ai đủ uy và đủ mạnh để có thể được xem là một nhà độc tài. Có thể nói độc
tài ở Việt Nam không có mặt người: Nó chỉ là một bộ máy. Lật đổ chế độ độc tài
tại ở Việt Nam, do đó, không phải là lật đổ một cá nhân. Mà là phá huỷ một bộ
máy.
Tổ quốc và chính phủ
Mark Twain (1835-1910), nhà
văn Mỹ, có câu nói hay: “Với tổ quốc: luôn luôn trung thành; với chính phủ: chỉ
trung thành khi nó xứng đáng”. Tôi xin nói thêm: Bất cứ kẻ nào cho sự bất đồng
đối với chính phủ là một sự phản bội đối với tổ quốc đều là những kẻ độc tài,
hơn nữa, bất lương: Họ mạo danh và tiếm quyền bằng cách cố tình đồng nhất hai
phạm trù vốn hoàn toàn khác nhau. Trong trường hợp ấy, để bảo vệ tổ quốc, người
ta cần phải chống lại chính phủ.
Kẻ thù của đất nước
Đảng cộng sản và chính
quyền Việt Nam nhìn đâu cũng thấy kẻ thù của đất nước; không có kẻ thù thì
người ta tưởng tượng ra kẻ thù; thế nhưng có hai kẻ thù chính và nguy hiểm nhất
thì họ lại không thấy: Một, Trung Quốc, và hai, quan trọng hơn, chính họ.
0 nhận xét