TS Đặng Trường Sơn là trưởng khoa Đảm bảo chất lượng, trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, người có 17 năm du học và làm việc tại nước ngoài. Anh bày tỏ:

Ở một số quốc gia, khi cho học sinh, sinh viên đi du học bằng con đường chính sách hay tự túc thì cũng không đặt nặng vấn đề du học sinh trở về cống hiến cho đất nước ngay sau khi học xong. Bởi khi vừa học xong bản thân người học cũng chưa có được kinh nghiệm thực tiễn nào cả.

Với một người chọn con đường nghiên cứu thì việc ở lại có ý nghĩa rất lớn về cơ sở vật chất, môi trường nghiên cứu, các tài liệu dễ tiếp cận… để trở thành nhà khoa học nổi tiếng.

Với một người chọn con đường kinh doanh, đây là môi trường giao thương tốt, xây dựng các đầu mối kinh tế… để trở thành nhà kinh doanh thành công.

Thì cho dù con đường nghiên cứu hay một lĩnh vực nào khác, khi quay về họ có tiềm lực để giúp ích cho đất nước nhiều hơn vẫn tốt hơn là về cống hiến cho đất nước tấm bằng du học.

Quan trọng là chính sách thu hút nhân tài linh hoạt để người đi và ở đều thấy được lợi ích bản thân và cộng đồng, xã hội. Và vấn đề quay về cũng nên xem xét. Không nhất thiết phải về hẳn mà có thể về theo dạng hợp tác theo dự án, theo thời gian…

Bên cạnh đó, theo kinh nghiệm cá nhân tôi, ngoài yếu tố gia đình quyết định việc đi hay ở đối với du học sinh thì có ba nguyên nhân khiến các bạn trẻ chọn con đường ở lại hơn là về nước sau du học:

-         Sau khi tốt nghiệp, môi trường sống và làm việc tại Việt Nam chưa phù hợp với kiến thức đã được học ở nước ngoài.

-         Sự khác biệt và sốc văn hóa. Trước khi đi du học, một bạn có sự chuẩn bị chu đáo sẽ được hướng dẫn về văn hóa nước sắp đến rất cẩn thận để kịp thời thích nghi và không bị sốc ở môi trường mới. Một bạn không chuẩn bị kỹ lưỡng thì đã nỗ lực hết sức để có thể tiếp tục con đường theo học ở nước ngoài. Cả hai trường hợp trên đều đã quen với môi trường sống mới đó và khi trở về Việt Nam, họ sợ bị sốc văn hóa thêm một lần nữa.

-         Cái quan trọng với một người coi sự học là trên hết thì càng học họ lại càng muốn học nhiều hơn nữa, cao hơn nữa, nên môi trường du học đang có giúp họ thỏa mãn được tốt hơn, hoặc họ sẽ tìm một môi trường du học khác tốt hơn nữa để đáp ứng đam mê của mình hơn là về nước.